2024 Yılında En İyi 19 Merkeziyetsiz Borsa

Kripto paraların ilk çıktığı zamanlarda merkeziyet hâlâ sektörün en önemli yönlerinden biriydi. Kripto projeleri merkeziyetsiz olma arayışında olsa da kullanıcılar yalnızca merkezî borsalarda (CEX’ler) varlık al-sat işlemleri yapabiliyordu. Yıllar içinde, geliştiriciler birçok merkeziyetsiz borsa (DEX) oluşturmaya çalıştı ancak bu girişimler büyük ölçüde başarısız oldu. O zamanlar DEX’lerle ilgili temel sorun daha fazla likiditeye ihtiyaç duyulmasıydı.

Bu durum, likidite oluşturmak için Otomatik Piyasa Yapıcı (AMM) kullanmaya başlayan Uniswap’ın kullanıma girmesiyle değişti. Bir anda DEX’lerin yeni çağı başladı ve bugün, birçok DEX bulunuyor. Bu kılavuz DEX’lerin ne olduğunu ve nasıl çalıştığını açıklamaya yöneliktir. Ayrıca merkeziyetsiz borsa kategorisindeki en iyi borsaları bulabileceğiniz bir liste içerir.

Merkeziyetsiz Borsa Nedir?

Merkeziyetsiz borsa, merkezî bir kurum tarafından yönetilmeyen eşler arası (P2P) takas platformlarına verilen genel addır. DEX’ler bazı yönlerden merkezî platformlara benzemekle birlikte, birçok açıdan onlardan farklıdır. En önemli farklardan biri, tek bir kuruluşa ait olmamaları ve tek bir kuruluş tarafından işletilmemeleridir. İşlem yapmak için onların cüzdanına para yatırmanız gerekmez. Başka bir deyişle, bunlar gözetimsiz işlem platformlarıdır.

DEX’ler ayrıca sadece borsayla aynı blok zinciri üzerinde çalışan varlıklar sunar. Ancak zincirler arası DEX’ler farklı zincirlerdeki varlıkları da kullanabilirler. Merkeziyetsiz borsa akıllı sözleşmelerle çalışır ve yatırımcıları eşleştirmek için emir defterlerine ihtiyaç duymaz. Bunun yerine, diğer kullanıcılar tarafından sunulan varlıkları çektikleri AMM’leri ve likidite havuzlarını kullanırlar. DEX’ler, aynı zamanda düşük işlem ücretleri ve güvenlik sağlama eğilimindedir.

Şu Anda Kullanılabilen En İyi 19 Merkeziyetsiz Borsa

1. Uniswap

En iyi merkeziyetsiz borsalar listesinde ilk sırada Ethereum’un ilk ve en büyük DEX’i olan Uniswap yer alıyor. Uniswap, varlıklarını büyütmek isteyenler için güçlü bir seçimdir. Son derece popüler olan platformun ortalama günlük hacmi genellikle 4 milyar $’ı aşmaktadır. Bir AMM DEX olan Uniswap, merkeziyetsiz likidite havuzunu bir algoritma aracılığıyla yönetir. Amacı, her bir işlem çifti için en iyi takas oranını belirlemektir. Müşteriler yerleşik likidite havuzlarını kullanabilir hatta kendi havuzlarını oluşturabilirler. Likidite sağlayanlar (“likidite sağlayıcıları”) alım satım ücretlerinin bir kısmını alarak kazanç elde ederler. Platform tamamen merkeziyetsiz özerk bir organizasyon (DAO) tarafından yönetilmektedir, yani kontrol kullanıcıların elindedir.

Artıları:

• 400’den fazla token sunması

• Büyük, saygın ve yerleşik bir borsa platformu olması

• Yüksek işlem hacmine sahip olması

• DAO tarafından yönetilmesi

• Kullanıcıların stake etme yoluyla pasif getiri elde edebilmesi

• İşlem ücretlerinin %0,1 ila %1 arasında olması

Eksileri:

• İtibari para ile işlem yapılamaması

• Her zaman geçici zarar (impermanent loss) riskinin olması

• Gas ücretleri

2. OKX DEX

Sırada, kullanıcılarına 20’den fazla zincir, 300’den fazla DEX ve 200.000’den fazla coin arasından en uygun işlemi sağlamayı amaçlayan çok zincirli, zincirler arası bir DEX platformu olan OKX DEX var. OKX’in DEX platformu, güçlü ve gözetimsiz bir merkeziyetsiz, sınır ötesi al-sat platformu sunar.

OKX DEX sorunsuz bir al-sat deneyimi ve nispeten düşük işlem ücretleri sunabilmektedir. Zinciri, Ethereum’dan daha iyi, daha özel bir altyapı sağlamaya odaklanır. Bu da onu DApp’ler, DEX’ler ve diğer blok zinciri ürünleri için cazip bir seçenek hâline getirmektedir.

Artıları:

• Yüksek güvenlik sunması

• Gözetimsiz bir platform olması

• Harika kur oranları sağlaması

• Tek fiyat işlem yöntemi mekanizmasıyla emir eşleme yapabilmesi

• Kullanıcı dostu tasarıma sahip olması

• Merkeziyetsiz yönetim yapısı

• Onaysız listeleme özelliği

• Zincirler arası ağ geçidi sağlaması

Eksileri:

• Bazı kripto paralar için düşük likiditeye sahip olması

• Emir oluşturulana kadar ücretlerin görüntülenememesi

3. ApeX Pro

ApeX Pro, elastik AMM modeli nedeniyle en iyi merkeziyetsiz borsalardan biri olarak bilinir. Bu model sermaye verimliliğini artırır ve işlemlerin spot işlemler gibi hissedilmesini sağlar. Ayrıca yeni başlayanların kullanımını kolaylaştıran bir emir defteri arayüzüne sahiptir. Platform, StarkWare’in katman 2 ölçeklenebilirlik motorunu entegre ederek borsanın güvenliğine katkıda bulunur. DEX hizmet dışı kalırsa yatırımcılar varlıklarını almak için bu motoru kullanabilirler. Vadeli işlemler piyasasındaki her token için 20 kata kadar kaldıraç özelliğine de sahiptir.

Artıları:

• Yüksek performans sunması

• Güvenlik ve gizlilik sağlaması

• Düşük ücretlere sahip olması

• Yüksek kaldıraç imkânı sunması

• Emir defteri modelini kullanması

Eksileri:

• Sınırlı al-sat araçları sunması

• Kademeli ücretler bulunmaması

4. Curve

Curve, fiyat oynaklığı konusunda endişelenen yatırımcılar için en iyi DEX’lerden biridir. Başka bir AMM DEX olan Curve, Uniswap gibi Ethereum’un merkeziyetsiz ağını kullanır. Ancak bazı açılardan da benzersizdir. Sahiplerine oy hakkı veren kendi tokeni CRV, yönetişim için kullanılır.

Artıları:

• 45’in üzerinde token sunması

• İşlem ücretlerinin %0,04 civarında olması

• Token sahiplerinin önemli kararlarda oy kullanabilmesi

Eksileri:

• Karmaşık arayüz nedeniyle öğrenmesinin zor olması

• Yüksek gas ücretleri

5. KyberSwap

En iyi DEX’ler listesinde beşinci sırada KyberSwap yer alıyor. Bu, Kyber Network’ün amiral ürünüdür. Genellikle Uniswap ile karşılaştırılan KyberSwap bir AMM DEX’tir ancak onu öne çıkaran bazı özellikler vardır. Bu borsa platformu, çoklu likidite havuzları ile çalışır. Ayrıca havuzları diğer DEX’lerin çoğundan daha derindir. Bu nedenle çok sayıda DeFi uygulaması temel protokol olarak KyberSwap kullanmaktadır. Platform, belirli bir çift işlem gördüğünde her likidite sağlayıcısını %0,3’lük bir ücretle ödüllendirir. Tüm ödüller ve işlem ücretleri, borsa platformunun yerel tokeni olan KNC ile ödenir.

Artıları:

• 1.500’den fazla tokeni desteklemesi

• Kullanılabilen binlerce işlem çifti sunması

• Likidite sağlayıcılara %0,3 ücret politikası

• Stake, getiri toplama ve DApp çözümleri sunması

Eksileri:

• İtibari para yatırma işlemi yapılamaması

• Mobil uygulamasının olmaması

• Yeni yatırımcılar için kullanımının zor olması

6. dYdX

Diğer çoğu DEX’in aksine, dYdX bir emir defteri DEX’idir. Bu nedenle daha geleneksel bir kripto piyasası işlem deneyimi sunar. Ayrıca bazı benzersiz özelliklere sahiptir. Bunlardan biri, kullanıcıların ETH’de uzun veya kısa pozisyona geçmeleri durumunda yatırılan tutarın 5 katına kadar kaldıraçlı işlem sağlamasıdır. Platform aynı zamanda borç verme platformu olarak da tanınır. Çapraz marjinli borç verme ve borçlanma özelliğine sahiptir. Bu, kullanıcıların varlıklarını platformda bırakmaları hâlinde pasif olarak kazanç elde etmelerini sağlar. Al-sat işlemlerinde aktif olarak kullanılan varlıklar da getiri oluşturabilir. Ayrıca dYdX, Uniswap’tan sonra en yüksek ikinci işlem hacmine sahiptir.

Artıları:

• Kullanıcı dostu bir arayüze sahip olması

• DEX’ler arasında en yüksek ikinci işlem hacmine sahip olması

• Mobil uygulamasının olması

• İşlem ücreti sadece %0,1 olması

• Kaldıraçlı işlem imkânı sunması

• Çeşitli şekillerde pasif kazanç olanağı sağlaması

Eksileri:

• İtibari para yatırma işlemi yapılamaması

• İşlem seçenekleri sınırlı olması

7. 1inch

Listedeki yedinci platform, zahmetsiz kripto işlemleri sunan 1inch’tir. Bu platform, aynı zamanda listedeki en iyi DEX platformudur. Platform, her işlemden önce birden fazla DEX’i tarayarak kullanıcıların token satın alırken en düşük fiyatları kullanmasını sağlar. Likidite havuzu, kullanıcıların tokenleri stake etmelerine ve 1INCH token ile ödül kazanmalarına imkân verir. Kullanıcılar bu yerel tokenleri ellerinde tutarak oy hakkı da kazanır.

Artıları:

• 400’den fazla token sunması

• Sıfır işlem ücreti seçeneği

• 1INCH sahiplerinin yönetişime katılabilmesi

• Mükemmel kur oranları sunması

Eksileri:

• Diğer DEX’ler için işlem ücreti kesme durumu

• Yeni yatırımcılar için kullanımının zor olması

8. Balancer

Sırada, Ethereum tabanlı başka bir DEX olan Balancer var. Balancer, akıllı sözleşmeler ve likidite havuzları kullanarak hızlı işlemler gerçekleştiren bir platformdur. Platform bir AMM’dir ve kullanıcılara çeşitli likidite havuzları sağlar. Kullanıcılar kendi havuzlarını bile inşa edebilir ve bunu yaparken şu üç türden birini seçebilirler: Akıllı havuzlar, özel havuzlar ve ortak havuzlar.

Artıları:

• Ethereum üzerinde olmasına rağmen gas gerektirmeyen ödemeler sunması

• Kendi havuzunuzu oluştururken aralarından seçim yapabileceğiniz birden fazla havuz tipi sağlaması

• Hızlı ve kolay kullanım

• Pasif getiri elde etme imkânı

Eksileri:

• İşlem ücretlerinin havuz sahiplerine göre %0,0001 ila %10 arasında değişiklik göstermesi

9. Bancor

Sırada başka bir güvenilir DEX olan Bancor var. Bancor, 2017 yılında Ethereum’da ortaya çıkan ilk AMM’ler arasında yer aldı. Platform, otomatik likidite ile işlemleri anında sonuçlandırır. Bu özellik, Bancor’u birçok yatırımcı için en iyi merkeziyetsiz borsalardan biri hâline getirmektedir. Bunun dışında, platformun yerel tokeni BNT, ödemelerin hızlı ve zahmetsiz bir şekilde yapılmasını kolaylaştırır. Borsa, birden çok havuz durumunda karşılaşılabilen stake nedeniyle geçici zarar riskini önler. Hem stake ödülleri hem de BNT katkıları harika ödüller getirir. Bununla birlikte, en iyi ödüller aynı anda BNT ve diğer kriptoları stake edenlere gelir.

Artıları:

• Güvenilir ve köklü bir platform olması

• Kullanıcıları geçici zarardan koruması

• Borsa ücretlerinin değişiklik göstermesine rağmen düşük olması

Eksileri:

• İtibari para desteği olmaması

• Kullanıcıların varlıklarını Bancor cüzdanda tutmalarının gerekmesi

10. Slingshot

Slingshot, işlem ücretlerinin %0 olmasıyla öne çıkan, Ethereum tabanlı popüler bir swap protokolüdür. 2020 yılında kurulan platformda kripto arayabilir, gönderebilir, alabilir veya takas edebilirsiniz. Platform hem mobil ortamda hem de masaüstü bilgisayarda kullanılabilir. Çeşitli ağlar için çoklu zincir ve köprüleme desteğine sahiptir. Bunlar arasında Canto, Polygon, Arbitrum, Binance BNB Chain, Arbitrum Nova ve Optimism yer alır.

Artıları:

• Anlaşılması kolay arayüzü

• Gelişmiş işlem araçları

• Birden fazla borsadaki fiyatları karşılaştırma olanağı

• Zarar durdurma ve limit emirleri seçenekleri

Eksileri:

• Doğrulama gerektirmesi

• Katılmak için minimum yatırma şartı olması

11. CowSwap

Listenin on birinci sırasında yer alan CowSwap, Ethereum tabanlı tokenlerin alım satımını kolaylaştırır. Bunu, arz ve talebi eşleştirerek yapar. Ayrıca slipaj ve işlem ücretlerinin de önüne geçer. Bununla birlikte, P2P eşleşme bulamayan emirler dayanak AMM’ye gönderilir. CowSwap, bu sayede kullanıcıların her iki yaklaşımı da deneyimlemelerine olanak tanır. Kullanıcılar, tüm platformlar ve borsalardaki en iyi zincir üstü fiyatla işlem yapma şansına sahip olur.

Artıları:

• Bütünüyle izne dayalı olmayan Meta DEX platformu olması

• İşlemleri korumaya yönelik yüksek güvenlik ve gizlilik sağlaması

• Maksimum likidite sunması

• Çok sayıda token çifti sunması

• Zincir dışı emir gönderimleri için gas gerektirmeyen işlemler sunması

Eksileri:

• Maruz kaldığı bir hack’leme olayında zarara uğramış olması

• Kısmen yeni bir platform olması

12. IDEX

Sırada, yine Ethereum ağı üzerinde çalışan IDEX var. Yatırımcıların aynı anda birden fazla işlemi tamamlamasına imkân sağlayan IDEX, yüksek işlem hacmine sahip aktif yatırımcılar için mükemmel bir platform olarak öne çıkıyor. Platformda gas ücreti ödemeden iptal işlemi de yapılabiliyor. Ayrıca platformda hem piyasa emirleri hem de limit emirleri bulunuyor. Gelişmiş koruma mekanizmaları ile güvenliğe de son derece önem veriliyor. IDEX’in al-sat işlemlerini desteklemek ve güvenliği artırmak için CEX’leri ve DEX’leri kullandığını da belirtmek gerekir.

Artıları:

• Yaklaşık 26 tokeni destekliyor olması

• Stake özelliği olması

• İşlemlerin gas ödemeden iptal edilebilmesi

• Güvenlik açığı riskinin düşük olması

• İşlem ücretleri sadece %0,1 olması

Eksileri:

• Karmaşık arayüzü

• İtibari para desteği olmaması

• Kullanıcıların işlemlerini özel anahtarlarla onaylamasını gerektirmesi

13. DEX.AG

Sırada, diğer DEX’lerden likidite alan bir platform olan DEX.AG var. Platformun likidite aldığı DEX’lerin bazıları bu listede de yer alıyor. İşlemleri gerçekleştirmeden önce bu platformların taranması, kullanıcıların en iyi fiyatları bulmalarına imkân sağlıyor. Üstelik, kullanıcılar bu sayede zamandan ve enerjiden tasarruf edebiliyor.

Artıları:

• Sıfır ücret özelliği

• Üst düzey kullanıcı arayüzü

• Zaman ve enerji tasarrufu sağlaması

• En iyi fiyatları sunması

Eksileri:

• Diğer DEX’ler için işlem ücreti ödeme durumu

14. AirSwap

Listede on dördüncü sırada yer alan AirSwap, Ethereum üzerinde çalıştığı için kullanıcıların ETH gas ücreti ödemesi gerekiyor. Platform tarafından bunun dışında herhangi bir ücret talep edilmiyor. Borsanın, herhangi bir ERC-20 token ile takas edilebilen, AST adlı kendi yerel tokeni bulunuyor. Yatırma ve çekme işlemleri anında gerçekleşiyor, bu da harika bir kullanıcı deneyimi sağlıyor.

Artıları:

• Sıfır ücret özelliği

• Düvenlik açığı riskinin düşük olması

• Çok sayıda token desteği

Eksileri:

• P2P işlemlerinin sadece uygun bir yatırımcı bulunduğunda tamamlanabilmesi

15. SushiSwap

SushiSwap, kripto endüstrisinde en çok tanına DEX’lerden biridir. Uniswap’tan evrilmiştir ve çeşitli nedenlerden dolayı en iyi merkeziyetsiz borsalar listesinde olmayı hak etmektedir. Yerel tokeni SUSHI, kullanıcıların stake etme yoluyla pasif kazanç elde etmelerine olanak tanır. SUSHI kullanıcılara çeşitli yönetişim avantajları da sağlar. SushiSwap ayrıca piyasanın merkezîleşmesini azaltan benzersiz bir DEX mimarisine sahiptir.

Artıları:

• Düşük işlem ücretleri

• Bir çoğu için ERC-20 token desteği

• Son derece kullanışlı arayüz

Eksileri:

• Karmaşık ödül yapısı

• En son teknoloji ile sınırlı olması

16. PancakeSwap

Listemizde sırada PancakeSwap var. PancakeSwap, çok düşük maliyetli likidite havuzlarıyla bilinen Binance Akıllı Zincir üzerindeki en büyük DEX’tir. Ayrıca platformun slipaj riski minimum düzeydedir. Bu gözetimsiz DEX, likidite havuzları sayesinde otomatik işlemler sunar. Havuzlar, BSC ağında akıllı sözleşmeler aracılığıyla çalışır. Borsanın yerel tokeni CAKE ise stake etme, getiri toplama veya yönetişim için kullanılır.

Artıları:

• 50’den fazla DeFi tokeni sunması

• Düşük işlem ücretleri

• Düşük slipaj riskleri

Eksileri:

• Geçici zarar ihtimali olması

17. WX. Network

Listede sırada WX.Network var. Eskiden Waves olarak bilinen bu DEX, BTC ve LTC gibi dijital varlıkları kullanıyor. Platform ayrıca kitle fonlamasına olanak tanıyan bir ilk coin arzı (ICO) özelliği de sunuyor. Benzersiz bir tasarıma sahip arayüzü kolay kullanım sağlıyor. Ayrıca merkezî ve merkeziyetsiz işlevleri birleştirerek slipajı azaltabiliyor.

Artıları:

• Düşük slipaj riski

• Kendi blok zincirini kullanması

• Son derece düşük işlem ücretleri (%0,03)

• Kullanışlı arayüz

• Birden fazla varlık desteği

Eksileri:

• İtibari para desteği olmaması

• Yasal düzenlemelere tabi olmaması

18. Xfai

Sırada, birbirine dolanmış likidite havuzları oluşturmak için otomatik piyasa yapıcı modelini benimseyen benzersiz bir DEX olan Xfai var. Bu DEX, token çifti tabanlı sabit ürün piyasa yapıcı yaklaşımı yerine zincir üstü sabit fonksiyonlu piyasa yapıcı (CFMM) akıllı sözleşmelerinden oluşan bir sistem kullanır. Bu sayede likidite parçalanması (likiditenin farklı platformlar arasında parçalanarak fiyat keşfini zorlaştırması) ve yüksek slipaj sorunlarını çözmeyi amaçlıyor. Hem Ethereum hem de Linea zincirinde barındırılan Xfai, kullanıcılara benzersiz bir likidite sağlama biçimi olan “Infinity Staking” özelliğini de sunmaktadır.

Artıları:

• Likidite parçalanmasını önleyecek ve slipajı en aza indirecek şekilde tasarlanmış olması

• Kullanıcıların istedikleri dijital varlığı alıp satmalarına imkân sağlaması

• Tüm varlıkları tek bir yerden yönetmek için basit bir panele sahip olması

Eksileri:

• AMM’lerden kaynaklanan geçici zarar riski ihtimali olması

• Nispeten yüksek olan %0,4’lük swap ücreti

19. ParaSwap

Listede son olarak, yatırımcıların ve DApp’lerin en iyi fiyatlara, yüksek likiditeye ve hızlı işlemlere erişimesini amaçlayan, çok zincirli popüler bir DeFi toplayıcısı olan ParaSwap yer alıyor. ParaSwap, kolay kullanım ve erişim için DEX’lerin likiditesini ve borç verme protokollerini güçlü bir arayüz ve API’de toplayarak bu işlevleri yerine getiriyor. Platform bir getiri optimize ediciyi, bağımsız akıllı sözleşme denetimlerini ve gelişmiş grafikleri API işlevselliğiyle birleştirerek kullanıcıların çok az çabayla en uygun fiyatları bulmalarına yardımcı oluyor.

Artıları:

• Toplayıcı (aggregator) işleviyle kullanıcılara en iyi fiyatları sunması

• Parçalı likidite havuzlarına kolay erişim sağlaması

• Yüksek likidite sağlaması

Eksileri:

• Doğrudan kripto para satın alma seçeneği olmaması

• İşlem yapmak için itibari para kullanılamaması

Kripto Para İşlemleri Yapmak İçin DEX’leri Kullanmalı mısınız?

DEX’ler kripto işlemlerinin önemli bir parçası hâline geldi. Bu platformların gözetimsiz (non-custodial) yapıları sayesinde, varlıklarınız işlemler sırasında asla tehlikeye atılmaz. İşlemler anlıktır ve her şey akıllı sözleşmeler aracılığıyla yapılır. Bununla birlikte, en iyi merkeziyetsiz borsaların bile dezavantajları vardır. Bu nedenle herhangi bir platformu kullanmaya başlamadan önce araştırma yapmak çok önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

En iyi merkeziyetsiz borsa hangisidir?

Her DEX’in artıları ve eksileri vardır, bu nedenle herhangi birini en iyisi olarak tanımlamak zordur. Her şey, yatırımcı için hangi niteliklerin daha önemli olduğuna bağlıdır.

En büyük DEX hangisidir?

Kripto sektöründeki en büyük DEX, Ethereum tabanlı Uniswap’tır. Uniswap, en büyük DEX’in hangisi olduğuna karar vermek için kullanılan ölçüt olan “en yüksek işlem hacmi”ne sahiptir.

Binance merkeziyetsiz bir borsa mı?

Binance merkeziyetsiz bir borsa değildir. Tam tersine, benzer platformlar tarafından sunulan saklama hizmetlerini ve diğer hizmetleri sunan, tamamen merkezî bir kripto para borsasıdır.

Coinbase merkeziyetsiz bir borsa mı?

Hayır, Coinbase de bir DEX değildir. Binance gibi Coinbase de yasalarla düzenlenen merkezî bir platformdur. ABD’de yasalarla düzenlenmiş en büyük borsadır.