Bitcoin Türevleri Hakkında Her Şey: Vadeli İşlemler, Sürekli Swap İşlemleri ve Opsiyonlar

Vadeli işlemler, değerini bir dayanak varlıktan alan alınıp satılabilir menkul kıymetler veya sözleşmelerden oluşur. Kripto para vadeli işlemleri için ise dayanak varlık çoğu zaman Bitcoin (BTC) veya diğer büyük kripto para birimleridir.

Genel olarak, vadeli işlemler, hedging (riskten korunma) yoluyla riski yönetmek için faydalı olan karmaşık, çoğunlukla yüksek riskli finansal araçlardır.

Geleneksel Vadeli İşlemler

Geleneksel piyasalar binlerce yıldır çeşitli vadeli işlemler kullanıyor olsa da modern çeşitlerinin kökenleri 1970’ler ve 1980’lere, Chicago Ticaret Borsası ve Chicago Ticaret Kurulu’nun vadeli işlem sözleşmelerini çıkardığı zamana dayanır.

Vadeli işlemlerin en yaygın türleri arasında hisse senetleri, para birimleri, tahviller ve mallar dâhil olmak üzere çeşitli varlıklara dayanan vadeli piyasalar, ileri tarihli sözleşmeler ve opsiyonlar yer alır. Günümüzde çok sayıda vadeli işlem türü bulunduğu göz önünde bulundurulduğunda, piyasanın boyutunu belirlemek zor olsa da tahminler trilyonlarca dolardan ve katrilyonlarca dolara kadar çıkmaktadır.

Bitcoin Vadeli İşlemleri

Kripto vadeli işlemleri arasında, Bitcoin vadeli işlemleri ilk yaygınlaşan olmuştur ve hacim olarak hâlâ en çok işlem görendir. BTC vadeli işlemleri, daha 2012 yılında küçük platformlarda işlem görmeye başlamıştır ancak giderek artan talebin büyük borsaları harekete geçirmesi 2014 yılına kadar sürmüştür ve dönemde CME Group Inc ve Cboe Global Markets Inc gibi isimler akıma katılmıştır.

Günümüzde, Bitcoin vadeli işlemleri, alanda en yaygın olarak işlem gören araçlar arasındadır ve OKX gibi lider borsalarda her gün milyarlarca dolarlık hacim kaydedilmektedir.

BTC futures aggregated volume
BTC vadeli işlemleri toplu günlük hacimler. Kaynak: Skew

Bitcoin Vadeli İşlem Sözleşmesi Nedir?

Vadeli işlem sözleşmesi, genellikle iki taraf (ki sıklıkla bir borsadaki iki kullanıcıdır) arasında yapılan ve bir dayanak varlığın (bu durumda BTC) kararlaştırılan bir fiyat (ileri tarihli sözleşme fiyatı) ile gelecekteki belirli bir tarihte alınmasına ve satılmasına dayanan bir anlaşmadır.

İnce ayrıntıları borsadan borsaya değişiklik gösterse de vadeli işlem sözleşmelerinin temeli aynıdır: İki taraf, bir dayanak varlığın fiyatını gelecekteki bir işlem için kilitlemeye karar verir.

Çoğu borsa, kolaylık sağlamak adına, vadeli işlem sözleşmesi sahiplerinin, sözleşme sona erdiğinde dayanak varlığı (petrol varili veya altın külçe gibi) fiilen almasını gerektirmez ve bunun yerine nakit uzlaşmaları destekler.

Bununla birlikte, Bitcoin çoğu emtiaya kıyasla fiili olarak oldukça kolay transfer edilebildiğinden, Intercontinental Exchange Bakkt tarafından sunulanlar gibi fiziksel olarak uzlaştırılan Bitcoin vadeli işlemlerinin popülerliği giderek artmaktadır.

Bitcoin Vadeli İşlem Sözleşmesi Nasıl Çalışır?

OKX’te bir BTC vadeli işlem alım-satımına bakalım. Her şeyden önce, haftalık vadeli işlem piyasası, sözleşme sahibinin bir haftalık bir süre için Bitcoin fiyatı hakkında bir tahmin yürütmesi, yani spekülasyon yapması anlamına gelir. OKX, vadeli işlemler için iki haftalık, üç aylık ve altı aylık zaman aralıkları da sunmaktadır. 

Bu durumda, Bitcoin bugün 10.000 $’dan işlem görüyorsa ve , gelecek hafta fiyatın daha yüksek olacağına inanıyorsa OKX’in haftalık vadeli işlem piyasasında en az bir sözleşme (her bir sözleşme BTC olarak 100 $’ı temsil eder) ile bir uzun pozisyon açabilir.

Bir kişi, Bitcoin alıp elinde tutarsa (uzun pozisyon alırsa) fiyatın yükseleceğine inanıyor demektir ama fiyatın düşmesi hâlinde kâr edemez. Kısa pozisyon almak, yani yarın fiyatın düşeceği beklentisiyle bugün bir varlığı satmak, traderların fiyat düşüşlerinden kâr etmek için kullandığı yöntemdir.

Bu örnekte, Adem’in 100 uzun sözleşme (100 x 100 $ = 10.000 $) açtığını varsayalım; bu sözleşmeler toplu olarak onun bir sonraki hafta uzlaşma tarihinde (OKX’te her Cuma 11.00 TSİ) söz konusu fiyattan, yani 10.000 $’dan 1 BTC satın alma taahhüdünü temsil eder.

Öte yandan, Bitcoin fiyatının gelecek hafta 10.000 $’dan düşük olacağına inanan Erdem kısa pozisyon almak ister. Erdem, gelecek hafta uzlaşma tarihinde, kararlaştırılan 10.000 $’lık fiyattan 100 sözleşme, yani 1 BTC satma taahhüdünde bulunur.

Adem ve Erdem borsa tarafından eşleştirilir ve bir vadeli işlem sözleşmesine giren iki taraf olurlar: Adem sözleşme sona erdiğinde 10.000 $’dan 1 BTC alma ve Erdem de 10.000 $’dan 1 BTC satma taahhüdünde bulunur.

Bir hafta sonra, uzlaşma tarihinde, bu iki traderın kâr mı yoksa zarar mı edeceği Bitcoin fiyatı tarafından belirlenecektir.

Bir hafta geçer ve Bitcoin 15.000 $’dan işlem görmektedir. Bu durumda, 10.000 $’dan 1 BTC almayı kabul etmiş olan Adem, sözleşmesinden kâr eder ve 5.000 $ kazanır. Adem, kararlaştırılan şekilde, 1 BTC için sadece 10.000 $ ödeyecek ve onu güncel piyasa değeri olan 15.000 $’dan hemen satabilecektir.

Öte yandan, Erdem, artık değeri 15.000 $ olsa da 1 BTC’sini kararlaştırılmış olan 10.000 $’dan satmak zorunda kalacağı için 5.000 $ zarar edecektir. 

Adem ve Erdem’in kullandığı varlığa bağlı olarak, OKX sözleşmeyi sabit coin Tether (USDT) veya BTC olarak uzlaştırır ve gerçekleşen kâr veya zararı Adem’in veya Erdem’in hesabına yansıtır.

Vadeli işlem sözleşmeleri piyasa katılımcılarının beklentilerini yansıttığı için, BTC Uzun/Kısa Oranı gibi göstergeler genel duyarlılığa dair hızlı bir fikir sağlayabilir. BTC Uzun/Kısa Oranı, hem vadeli işlemlerde hem de sürekli swap işlemlerinde uzun pozisyon almış kullanıcıların toplam sayısını kısa pozisyon almış olanların toplam sayısı ile karşılaştırır.

BTC Long/Short Ratio OKX
BTC Uzun/Kısa Oranı. Kaynak: OKX.com

Bu oranın 1 olması, uzun pozisyon ve kısa pozisyon tutan kişilerin sayısının eşit olduğu anlamına gelir (piyasa duyarlılığı nötrdür). 1’den büyük bir oran (kısa pozisyondan daha fazla uzun pozisyon) alış ağırlıklı piyasa duyarlılığını gösterirken, 1’den küçük bir oran (uzun pozisyondan daha fazla kısa pozisyon) satış ağırlıklı piyasa duyarlılığını gösterir.

Yatırımcılar BTC almak ve satmak için neden vadeli işlem sözleşmelerini kullanır?

BTC’yi doğrudan spot piyasada satmak yerine neden Bitcoin almak veya satmak için vadeli işlem sözleşmesine girilir? Genel olarak, bu sorunun iki yanıtı risk yönetimi ve spekülasyondur.  

Risk Yönetimi

Vadeli işlem sözleşmeleri, çiftçiler tarafından, ürünleri için önceden ayarlanmış bir fiyatla erkenden taahhüt alarak riski azaltmak ve nakit akışını yönetmek amacıyla uzun süredir kullanılmaktadır. Tarla ürünlerinin hazır hâle gelmesi vakit aldığı için, çiftçilerin piyasa dalgalanmalarından ve gelecekteki belirsizliklerden kaçınmak istemesi mantıklıdır.

Bitcoin’in oynaklığı ve fiyat salınımı, özellikle de düzenli gelir için dijital varlığa güvenenler açısından aktif risk yönetimi gerektirir.

Madencilerin geliri, Bitcoin fiyatına ve onların aylık maliyetlerine dayanır. Bitcoin fiyatı günlük olarak büyük dalgalanmalar gösterebilirken, aylık maliyetler büyük oranda sabittir; bu da kazançların kesin bir şekilde tahmin edilmesini zorlaştırır.

Ayrıca, madencilik alanında artan rekabet, artan zorluk nedeniyle donanımın boşa çıkması gibi yeni ve fiyatla alakalı olmayan zorluklar da ortaya çıkarmaktadır. Madencilerin böyle bir ortamda minimum riskle çalışmaya devam etmesinin tek yolu, vadeli işlem sözleşmesi gibi vadeli işlemler yoluyla hedge yaparak riskten korunmaktır.

Spekülasyon

Bununla birlikte, risk yönetimi veya hedging (riskten korunma), Bitcoin vadeli işlem sözleşmelerinin arkasındaki temel güçlerden biri olan spekülasyondan farklıdır. Traderlar ve spekülatörler, her iki yönde (yukarı veya aşağı) fiyat oynaklığından faydalanmayı amaçladıkları için, her iki yönde tahminde bulunmaya, yani uzun veya kısa pozisyona girme imkânına ihtiyaç duyarlar.

Vadeli işlem sözleşmeleri, kötümser yatırımcılara, San Francisco Federal Rezerv Bankası tarafından “Vadeli İşlemler Bitcoin Fiyatlarını Nasıl Değiştirdi” (How Futures Trading Changed Bitcoin Prices) başlıklı araştırmada ayrıntılı olarak tartışılan bir olgu olan piyasa duyarlılığını etkileme fırsatı verir.

Son olarak, Bitcoin vadeli işlemlerinin popüler olmasının nedeni, kaldıraç kullanımına izin vermesi, yani yatırımcıların, borsa tarafından belirlenen kabul edilebilir bir marjin oranını korudukları sürece yatırmış oldukları tutardan daha büyük pozisyonlar açabilmesine imkân sağlamasıdır. Kaldıraç kullanımı, vadeli işlem ile ilişkili koşulların hiçbirini değiştirmez, sadece risk ve ödülü yükseltmeye yöneliktir.

Piyasa alış ağırlıklı olduğunda, vadeli işlem sözleşmeleri değer kazanır ve spot fiyatının üstünde bir primle satılabilir; bu durumun tersi de geçerlidir. Baz olarak adlandırılan bu fark, piyasa duyarlılığını değerlendirmek için iyi bir göstergedir.

BTC Futures Basis
BTC Baz. Kaynak: OKX.com

Bazın pozitif olması (alış ağırlıklı piyasa), vadeli işlem fiyatlarının gerçek spot fiyatından yüksek olması anlamına gelir. Bazın negatif olması (satış ağırlıklı piyasa), vadeli işlem fiyatlarının spot fiyatından düşük olduğunu gösterir.

Bitcoin Sürekli Vadeli veya Sürekli Swap İşlemleri

Yukarıda anlatılan standart vadeli işlemlere ek olarak, Bitcoin piyasaları, adından da anlaşıldığı üzere vade tarihi olmayan vadeli işlem sözleşmeleri olan sürekli swap işlemlerini de destekler.

Uzlaşma tarihi bulunmadığı için taraflardan hiçbiri satış veya alım yapmak zorunda olmaz. Bunun yerine, taraflar, hesaplarında bunu karşılayacak yeterli BTC (marjin) tuttukları sürece pozisyonlarını açık tutabilirler.

Ancak, sözleşme sona erdiğinde sözleşme fiyatı ve dayanak varlığın nihayetinde birleştiği standart vadeli işlemlerin aksine, vadeli işlem sözleşmelerinin böyle bir gelecek referans tarihi yoktur. Vadeli işlem sözleşmeleri, yani swap işlemleri, düzenli aralıklarla fiyat birleşmesini zorlayan farklı bir mekanizma kullanır ve bu mekanizmaya fonlama oranı adı verilir. 

Fonlama oranının amacı, bir sözleşmenin fiyatını dayanak varlığın spot fiyatı doğrultusunda tutarak büyük sapmaları engellemeye çalışmaktır.

Fonlama oranının, borsa tarafından tahsil edilen bir ücret değil, bir sözleşmenin iki tarafı (uzun ve kısa pozisyon alan taraflar) arasında takas edilen bir ücret olduğunu unutmamak önemlidir.

Örneğin, bir vadeli işlem sözleşmesinin değeri artmaya devam ediyorsa kısa pozisyon alanlar (satış tarafındaki kişiler) neden sözleşmeyi açık tutmaya devam etsinler ki? Fonlama oranı böyle bir durumu dengelemeye yardımcı olur. Oranın kendisi değişiklik gösterir ve piyasa tarafından belirlenir. 

BTC Vadeli Swap İşlemleri Nasıl Çalışır?

Örneğin, bir vadeli swap sözleşmesi 9.000 $’dan işlem görüyorsa ancak BTC’nin spot fiyatı 9.005 $ ise fonlama oranı negatif (fiyattaki farkı yansıtmak için) olacaktır. Negatif fonlama oranı, kısa pozisyon sahiplerinin uzun pozisyon sahiplerine ödeme yapması gerektiği anlamına gelir. 

Öte yandan, sözleşme fiyatının spot fiyatından yüksek olması hâlinde, fonlama oranı pozitif olacaktır; yani uzun sözleşme sahiplerinin kısa sözleşme sahiplerine ödeme yapması gerekecektir.

Bu durumların her ikisinde de fonlama oranı, sözleşme fiyatını spot fiyatına yaklaştırabilmek için yeni pozisyon açmayı destekler.

Fonlama oranı ödemeleri, OKX dâhil çoğu borsada, sözleşme sahipleri pozisyonlarını açık tuttukları sürece 8 saatte bir yapılır. Öte yandan, kâr ve zarar günlük uzlaşma sırasında gerçekleştirilir ve sahiplerinin hesaplarına otomatik olarak yansıtılır.

Aşağıda gösterilen şekilde, fonlama oranı verileri, herhangi bir zaman dilimi içinde piyasa trendlerini ve performansını hızlı bir şekilde değerlendirmek için kullanılır. Yine, pozitif fonlama oranı bize piyasanın genel olarak daha alış ağırlıklı olduğunu, yani swap sözleşmesi fiyatının spot fiyatlarından daha yüksek olduğunu söyler. Negatif fonlama oranı ise, swap fiyatının spot fiyatından düşük olduğunu gösterdiği için satış ağırlıklı bir duyarlılığı gösterir.

BTC Swap Funding Rate
BTC Vadeli Swap Fonlama Oranı. Kaynak: OKX.com

Bitcoin Opsiyonları

Bitcoin vadeli işlemleri gibi, opsiyonlar da zaman içinde Bitcoin fiyatını izleyen vadeli ürünlerdir. Bununla birlikte, iki tarafın dayanak varlığı almak veya satmak için bir tarih ve fiyat üzerinde anlaştıkları standart vadeli işlemlerin aksine, opsiyonlarda tam anlamıyla “opsiyon” alırsınız, yani varlığı gelecekteki belirli bir fiyattan alma veya satma hakkı elde edersiniz.

Vadeli işlemlere kıyasla kripto opsiyonları daha yeni olsa da bu ay Bitcoin opsiyonlarının, Açık Pozisyon (OI) bakımından 1 milyar $ seviyesini aşarak şimdiye kadarki en yüksek seviyeye ulaştığını gördük. OI, henüz uzlaştırılmamış olan ödenmemiş opsiyon sözleşmelerinin toplam değerini (genellikle USD cinsinden) ifade eder. Artan bir açık pozisyon genellikle piyasaya yeni sermaye girişi olduğunu gösterir.

BTC Options Open Interest
Toplam BTC Opsiyonu Açık Pozisyonları. Kaynak: Skew.com

Alış ve Satışlar

Alış opsiyonları ve satış opsiyonları olmak üzere iki tür opsiyon sözleşmesi bulunur. Alış opsiyonları, sahibine bir dayanak varlığı belirli bir tarihte (vade tarihi) satın alma hakkı verir ve satış opsiyonları da sahibine söz konusu dayanak varlığı satma hakkı verir. Her opsiyon, ilişkili koşullara bağlı olarak, prim adı verilen bir piyasa fiyatına sahiptir.

Opsiyon sözleşmelerinin Amerika ve Avrupa olmak üzere de iki türü vardır. Amerika opsiyonları, vade tarihinden önce herhangi bir zamanda kullanılabilir, yani sahibi tarafından alınabilir veya satılabilirken Avrupa opsiyonları sadece vade tarihinde kullanılabilir. OKX, Avrupa opsiyonlarını desteklemektedir.

Bir opsiyona sahip olunduğunda, opsiyon sahibinin vade tarihinde alma veya satma hakkını kullanmamaya karar vermesi hâlinde sözleşme zaman aşımına uğrar. Opsiyon sahibi, ödeme yapmak durumunda kalmaz ama sözleşme için ödediği fiyat olan primi kaybeder. 

Opsiyonlar, kolaylık adına nakit olarak uzlaştırılırlar ancak vadeli işlemlere kıyasla çok farklı riskler taşırlar. Vadeli işlemlerde, her bir tarafın riski ve ödülü sınırsızdır (Bitcoin fiyatı uzlaşma öncesinde her yöne gidebilir). Ancak, opsiyonlarda, alıcılar potansiyel kâr ve sınırsız zararla karşı karşıya kalırken opsiyon satanlar sınırsız potansiyel zarar ve çok sınırlı kazanç elde edebilirler (aşağıda açıklanan şekilde).

Bitcoin Opsiyon Sözleşmesi Nasıl Çalışır?

Bitcoin fiyatı bugün 10.000 $ ise ve Erdem fiyatın gelecekte (diyelim ki bir ay sonra) belirli bir tarihte daha yüksek olacağına inanıyorsa bir alış opsiyonu satın alabilir. Erdem’in alış opsiyonu, 10.000 $ veya altında bir kullanım fiyatına (BTC’nin gelecekte alınabileceği fiyat) sahiptir.

Bir ay sonra Bitcoin 15.000 $’dan işlem görüyorsa, Erdem alış opsiyonunu gerçekleştirerek 10.000 $’dan Bitcoin satın alıp anında kâr elde edebilir. Öte yandan, Bitcoin bir ay sonra 9.000 $’dan işlem görüyorsa Erdem opsiyonunun zaman aşımına uğramasına izin verebilir.

Ancak, bu durumlardan hiçbirinde opsiyon primini dikkate almadık. Prim, Erdem’in alış opsiyonunu almak için ödeyeceği tutardır, yani opsiyonun piyasa fiyatıdır. Primin 1.500 $ olması hâlinde Erdem, bir ay sonra 10.000 $’dan Bitcoin satın alma hakkına sahip olmak için bugün 1.500 $ ödeyecektir.

Yani, Erdem için, gerçek başa baş fiyatı 10.000 $ + 1.500 $ = 11.500 $ olur; dolayısıyla Erdem’in kâr edebilmesi için Bitcoin fiyatının 11.500 $’dan yüksek olması gerekir. Erdem, opsiyonunun zaman aşımına uğramasına izin vermeyi seçerse sadece 1.500 $’lık primini kaybedecektir.

Aslında, Erdem’in kâr etme potansiyeli sınırsızdır (ya da başka bir deyişle, sadece Bitcoin fiyatı ile sınırlıdır) ve zararı ödediği prim ile sınırlıdır. Erdem hiçbir durumda bu sözleşme için ödediği primden fazlasını kaybetmez.

Bir de gelecek ay Bitcoin fiyatının düşeceğine inanan Adem’in durumuna bakalım. Adem, 10.000 $’lık bir kullanım fiyatı ile bir satış opsiyonu alabilir. Böylece, bir ay sonra spot fiyatından bağımsız olarak 10.000 $’dan Bitcoin satma opsiyonuna sahip olur.

Bir ay sonra, Bitcoin’in 10.000 $’dan düşük bir fiyatla, mesela 8.000 $’dan işlem görüyor olması durumunda, Adem bu opsiyonu kullanıp BTC’yi piyasa fiyatının 2.000 $ üstünde bir fiyatla satarak kâr elde etme şansına sahip olur. BTC’nin 10.000 $’dan yüksek bir fiyatla işlem görüyor olması hâlinde ise opsiyonunun zaman aşımına uğramasına izin verebilir.

Adem’in de bu opsiyonu almak için prim ödemesi gerekir ve tıpkı Erdem’in durumunda olduğu gibi, onun primi de bu sözleşmede riske attığı maksimum tutardır.

Öte yandan, Erdem ve Adem’in karşı tarafları olan ve sırasıyla opsiyon almayı ve satmayı kabul etmiş olan opsiyon satanlar veya sözleşme yazanlar vardır. Bu satıcılar esasen, Erdem ve Adem’in ödediği primler karşılığında, talep üzerine BTC satma ve alma sözü verir.

Risk bakımından, opsiyon satıcısının kârı kestiği prim ile sınırlıdır ancak zararı potansiyel olarak sınırsızdır çünkü spot fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark ne kadar büyük olursa olsun, opsiyonun kullanılması hâlinde BTC almak veya satmak zorunda kalacaktır. Bu durum, aşağıda görülen OKX Bitcoin Opsiyonları Piyasası üzerinden daha ayrıntılı olarak açıklanabilir.

OKX BTCUSD200925 Opsiyonları. Kaynak: OKX.com

Yukarıdaki grafikte, vade tarihi 25 Eylül 2020 olan alış ve satış opsiyonları gösterilmektedir. Mavi çember, kullanım fiyatı 11.000 $ olan opsiyon sözleşmelerini gösterir, yani bu sözleşme için bir alış opsiyonu tutanlar 25 Eylül tarihinde 11.000 $ fiyatla Bitcoin alabilecektir; satış opsiyonu tutanlar ise aynı fiyattan Bitcoin satabilecektir. Yeşil ve kırmızı çemberler, piyasa değerlemelerinin ortalama bazlı bir göstergesi olan gösterge fiyatını ifade eder; “Bid1” ve “Ask1” rakamları ise güncel piyasa tekliflerini yansıtır.

Erdem bu alış opsiyonunu bugün satın alsaydı, 25 Eylül tarihinde 11.000 $’dan Bitcoin satın alma hakkını rezerve etmeye yönelik prim olarak, yukarıdaki ekran görüntüsünde 1.373,08 $ olan en iyi satış fiyatını öderdi. Benzer şekilde, Adem de 25 Eylül tarihinde 11.000 $’dan Bitcoin satma hakkı için satış opsiyonunu almak üzere 2.712,90 $ öderdi.

Bu primler arasındaki fark, piyasa duyarlılığının göstergesidir; bu örnekte, Adem’den Bitcoin satın almayı kabul eden karşı tarafın duyarlılığı, bunun Erdem’e satış yapmaktan daha iyi bir seçenek olduğuna inanması yönündedir.

Kullanım yoluyla Açık Pozisyon, aşağıdaki grafikte gösterildiği üzere, piyasanın genel görünümünü bir bakışta açığa çıkarabilen başka bir veri dizisidir.

Skew Options by Strike
BTC Opsiyonları Kullanım Yoluyla Açık Pozisyon. Kaynak: Skew.com

Bu grafik, vadesi dolmamış opsiyonların (alış + satış) çeşitli kullanım fiyatlarından değerini (BTC cinsinden) göstermektedir. Yukarıda görüldüğü üzere, piyasa katılımcılarının çoğu, 10.125 $, ardından 7.250 $ ve 11.250 $’lık kullanım fiyatlarından opsiyon sözleşmelerine sahiptir. Bu veriler, Bitcoin için geçerli olan en yaygın üç kullanım fiyatını ve yakın gelecekte beklenen aralıkları vurgulamaktadır.

Yatırımcılar Neden Opsiyon Sözleşmeleri ile BTC Alır ve Satar?

Opsiyon sözleşmeleri, vadeli işlemlerde olduğu gibi, risk yönetimi araçlarıdır ancak alıcılar için hiçbir yükümlülük içermediklerinden biraz daha esnektirler.

Yine, gelecekte madencilikten elde ettikleri BTC için belirli bir oranı güvenceye almak adına satış opsiyonları alabilecek olan madencileri, bu sözleşmelerin potansiyel yararlanıcıları olarak anabiliriz. Ancak burada, madencilerin fiyattan bağımsız olarak BTC’lerini satmasını gerektiren vadeli işlem sözleşmelerinin aksine, Bitcoin fiyatının büyük oranda artması hâlinde satış yapmamayı seçebilirler.

Spekülasyon da opsiyonların kullanımının arkasındaki başka bir nedendir çünkü muhafazakar piyasa katılımcılarının, vadeli işlem sözleşmelerine kıyasla daha küçük risklerle (primler) bahiste bulunmasına imkân sağlar.

Vadeli İşlemler ve Bitcoin’in Meşruluğu

Vadeli işlem sözleşmeleri ve opsiyonlar gibi vadeli işlemler, piyasaya duyarlılığı ifade etmek için gereken araçları sağlayarak, dayanak varlığın fiyat keşfini, yani piyasanın fiyatı belirlemesini destekler. Örneğin, vadeli işlemler yokken, Bitcoin yatırımcıları büyük oranda varlığın kendisini almak ve satmakla kalıyordu ve bu durum, fiyatlar art arda tüm zamanların en yüksek fiyatlarına ulaştığından 2017 yılındaki fiyat balonuna yol açmıştı.

Piyasada kısa pozisyon alanların bu balonu patlatabilmesi ancak CME ve Cbloe tarafından Bitcoin vadeli işlemlerinin kullanıma sunulması sonrasında gerçekleşmişti.

Ardından gelen çöküş ve 2018’deki “kripto kışı”, piyasayı sert bir şekilde vurmuş olsa da fiyatlar dengelendiği, teknoloji ve benimseme bir kez daha öne geçtiği için piyasada olgunluk ve büyümeyi de destekledi.

Bu esnada, Bakkt tarafından Bitcoin Opsiyonları gibi kanunen düzenlenen vadeli işlemlerin kullanıma sunulması, kripto alanının meşrulaştırılmasına ve kurumsal yatırımcıların çekilmesine yardımcı oluyor.

Nihayetinde, birçok kişi, Bitcoin’in yaygın olarak kabul gören bir varlık sınıfı hâline gelmesi için manipüle edilmesi kolay olmayan şeffaf bir piyasaya ihtiyacı olduğunu söylüyor.

Bunun gerçekleştirilmesi için yeni sermaye girişi, likiditede artış, fiyat oynaklığında düşüş, organik piyasa oluşumu ve büyük ölçekli kurumsal yatırımcıların güvenini sağlamak gerekiyor. Her kaliteli vadeli işlem ürünü, Bitcoin’i bu meşruluğa bir adım daha yaklaştırma potansiyeline sahip.


OKX Insights piyasa analizleri, detaylı özellikler ve kripto profesyonellerinden özel haberler sunuyor.

OKX Insights’ı Twitter ve Telegram’dan takip edebilirsiniz.

Daha Fazlasını Görüntüle